Vandaag was de laatste bijeenkomst van de opleiding die ik heb gevolgd, waarbij het thema afscheid nemen centraal stond. Het ochtendprogramma werd door de trainer samengesteld, en voor de middag werd aan ons als groep gevraagd om zelf iets te bedenken voor het afscheid. Een voorstel om samen muziek te maken kreeg niet veel enthousiasme. Kort voor de bijeenkomst stelde iemand in de app-groep een alternatief voor: een oefening waarbij we elkaar vragen zouden stellen. Iedereen ging ermee akkoord, hoewel we niet precies wisten wat de oefening inhield.

In de ochtend blikten we terug op het afgelopen jaar. Tijdens het delen van ervaringen kwam de vraag naar boven over het middagprogramma. Iemand uit de groep uitte de wens om het positief af te ronden en meer duidelijkheid te krijgen over de oefening. Bij nader inzien bevatte de oefening vragen als: "Met wie heb je het prettigst samengewerkt?" maar ook lastiger vragen zoals "Wie ga je niet missen?" en "Met wie had je de meeste wrijving?". Deze vragen riepen gemengde reacties op. Een medestudent gaf aan zich het afgelopen jaar wat buitenstaander te hebben gevoeld, en dat haar groei door de groep niet echt was opgemerkt. Ze voelde zich anders bij het betreden van de opleidingsruimte, terwijl ze zich op andere plekken vaak zelfverzekerd en comfortabel voelde. Haar ervaring resoneerde grotendeels met die van mij; ook ik had het gevoel dat ik tijdens deze opleiding nog steeds gezien werd als de persoon die ik vier jaar geleden was.

De ochtend werd afgerond met een oefening in tweetallen, waarin we afscheid namen en loslieten. Voor mij voelde deze ochtend voldoende om afscheid te nemen en verder te gaan. Ik merkte dat ik de middag liever op een andere manier wilde besteden, in plaats van mee te doen aan een oefening waarover de meningen verdeeld waren. Ik voelde dat ik mijn tijd en aandacht niet meer wilde geven aan iets waar ik eigenlijk geen behoefte aan had, enkel omdat het onderdeel was van de opleiding.

Ik besloot na de lunch naar huis te gaan en deelde dit aan het einde van de ochtend met de groep. Ik gaf aan dat ik nog wel tijdens de lunch aanwezig zou zijn, maar daarna zou vertrekken. De trainer vroeg hoe de groep hierover dacht, en toen werden de reacties interessant. Een van de eerste opmerkingen was dat het irriteerde dat ik wilde vertrekken, omdat zij misschien ook wel naar huis wilden, maar voor de groep bleven. Een andere reactie was simpelweg: "Nou, ga dan maar," waarmee iemand duidelijk haar patroon herkende van snel loslaten als iemand een eigen keuze maakt. Een andere medestudent gaf aan dat het helemaal prima was, en dat ik gewoon moest doen wat goed voor mij voelde, zonder er verder een oordeel aan te verbinden.

Wat mij vooral raakte, was hoe de reacties veelzeggend waren over ieders zelfreflectie. Degene die geïrriteerd was, worstelde misschien zelf met de ruimte nemen om eerder te vertrekken. De studente die haar eigen patroon herkende, zag in dat dit iets was wat ze verder kon onderzoeken in haar ontwikkeling. En degene die mijn beslissing zonder oordeel respecteerde, stond dichtbij zichzelf en begreep dat mijn keuze niets met haar of de groep te maken had.

Voor mij voelde het als een overwinning dat ik zo duidelijk voor mezelf koos en me niet liet beïnvloeden door de reacties, zelfs niet wanneer deze een lichte verwijtende toon hadden. Het gaf mij de kracht om te blijven staan in mijn keuze. Ik zie dergelijke momenten als waardevolle kansen voor zelfreflectie, zowel voor mezelf als voor anderen. Iemand die iets in mij triggert, geeft me de kans om naar mezelf te kijken, en misschien heb ik met mijn vertrek ook mijn medestudenten een kans gegeven om iets over zichzelf te ontdekken. Het is aan hen of ze dat cadeau willen aannemen.